De bitcoin in El Salvador: een foto-impressie van de eerste dagen

Deze week had het Midden-Amerikaanse land El Salvador de primeur het eerste natie ter wereld te zijn waar de bitcoin een legaal betaalmiddel is. De uitrol van de cryptomunt als wettig betaalmiddel – slechts drie maanden nadat het idee werd geopperd – ging allesbehalve soepel en veel Salvadoranen zijn sceptisch.

Het radicale experiment met cryptovaluta is bedoeld om de economie nieuwe schwung te geven en om de transactiekosten te verlagen voor Salvadoranen die in het buitenland werken en geld naar huis sturen.

Maar in winkels en supermarkten in de hoofdstad San Salvador verliep de uitrol stroef. Wie de bitcoin wilde gebruiken – veelal om de 30 dollar stimuleringsbonus van de overheid te cashen – ontdekte dat de infrastructuur die de schatkist miljoenen heeft gekost, niet functioneerde.

Lees ook: Plotselinge koersval van de bitcoin en ether op de dag dat El Salvador de bitcoin als wettig betaalmiddel accepteert

De speciale geldautomaten voor de bitcoin, die het cryptogeld in cash zouden moeten omzetten, werkten niet en er waren wijdverspreide problemen met het downloaden van de Chivo-cryptowallets.

In de hoofdstad gingen zo'n duizend Salvadoranen de straat op om te demonstreren en te eisen dat de Salvadoraanse regering focust op de werkelijke problemen van het land: de hoge kosten van het levensonderhoud, mensenrechtenschendingen en verdwijningen van vrouwen.

"Mensen verwerpen de implementatie van bitcoin omdat het de werkende klasse niet bevoordeelt," zegt Xenia Barrera, één van de demonstranten.

Na een eerste aankoop door Salvadoraanse overheid van 400 bitcoins voor zo'n 20 miljoen dollar had de bitcoin op dinsdag 7 september met een forse koersval te maken. Daarmee leed El Salvador op papier zo'n 3 miljoen dollar verlies.

Donderdagochtend meldde de krant Diario El Mundo dat er nog steeds technische problemen waren met de overheidswallet Chivo.

Sinds 2001 is de Amerikaanse dollar de officiële Salvadoraanse munt. De dollar is nog steeds de belangrijkste valuta.

Toen president Bukele in juni voor het eerst zijn bitcoinplannen bekend maakte - zijn voornaamste economische interventie sinds zijn aantreden in 2019 - deed hij dat in Miami, in het Engels, in een video-aankondiging op de cryptoconferentie 'Bitcoin 2021'.

Enkele dagen later keurde het Nationale Congres het plan goed, zonder enig publiek debat. In plaats daarvan verscheen Bukele op een socialmediaforum, waar hij de plannen uitlegde aan een gehoor van cryptofans.

"In ieder restaurant, bij iedere kapper en iedere bank - alles kan betaald worden in Amerikaanse dollar of bitcoin en betaling kan niet worden geweigerd", zei hij volgens persbureau AP tijdens de toespraak.

In El Salvador zelf, waar meer dan de helft van de bevolking geen toegang tot het internet heeft, werd de aankondiging beduidend minder enthousiast ontvangen. Volgens een peiling van Universidad Centroamericana José Simeón Cañas is 7 van 10 Salvadoranen tegen de bitcoinwet, die ondernemers verplicht de bitcoin als betaalmiddel te accepteren en die de cryptomunt beschermt tegen vermogensbelasting.

Salvadoranen vrezen dat de volatiliteit van de bitcoin gevaarlijk is voor hun salarissen en pensioenen, dat het de toegang tot producten en diensten bedreigt en zelfs de overmakingen vanuit het buitenland, die nog altijd goed zijn voor 16 procent van het nationaal inkomen.

Nóg basaler: 70 procent van de Salvadoranen heeft geen bankrekening. Cash is dus heel belangrijke als betaalwijze. En dat is voor veel Salvadoranen beangstigend: bitcoin is geen cash.

"De implementatie van de bitcoin vormt een gevaar voor de liquiditeit van het land", zegt de Salvadoraanse econoom Tatiana Marroquin. "El Salvador heeft al 200 miljoen dollar moeten lenen voor dit bitcoinproject. Met dit bedrag kun je een jaar lang een ziekenhuis bekostigen."

Volgens de 17-jarige groenteverkoopster Jennifer blijft de bitcoin een brug te ver voor mensen die moeten betalen voor toegang tot het internet. "Het is niet gemaakt voor mensen zoals wij, alleen rijke mensen kunnen er in investeren", zegt ze.

Voor 's lands rijke minderheid ligt de zaak natuurlijk wat anders. Het is ook een zegen voor buitenlandse crypto-investeerders die nu permanent in El Salvador mogen komen wonen.

Toen de munt dinsdag live ging, werd dat overal in dure clubs in de hoofdstad gevierd. In het financiële centrum van San Salvador werd een feest druk bezocht door toeristen die, van Miami tot Oslo, waren overgekomen om de bitcoinwet te vieren.

"Dit is de toekomst", zei een van de feestgangers die alleen bij zijn voornaam Raul genoemd wil worden. "We zijn enorm benieuwd om te zien wat er staat te gebeuren, en om een idee te krijgen van wat onze werkelijkheid gaat worden." Hij omschrijft president en oud-zakenman Bukele, als een "gamechanger" voor 's lands politiek.

Bitcoin Beach

Op 96 kilometer van de hoofdstad, in het kuststadje El Zonte, is men al langer bekend met de bitcoin. Surfers, toeristen en plaatselijke bewoners betalen al langer met de bitcoin: een ijsje, voedsel en zelfs de elektriciteitsrekening.

Een anonieme donor financierde hier de eerste bitcoinpinautomaat, het zogeheten 'Bitcoin Beach Project'. Een van de eerste winkels die de cryptomunt als betaalmiddel accepteerde was die van 'Mama Rosa', wiens zoon Jorge Valenzuela een belangrijke rol speelde in het project.

Karla Carranza, die in een coffee shop in El Zonte werkt, zegt de bitcoinfooien van zijn klanten te sparen. "Ik spaar een beetje. Hopelijk wordt het op een dag meer geld waard."

De ijscoman op het strand in El Zonte accepteert bitcoins.

Mama Rosa, een winkelier wier zoon meehielp om bitcoin salonfähig te maken in El Zonte, accepteert cash van een klant.

Een klant koopt een drankje in een stalletje dat bitcoin accepteert in El Zonte.

Een vrouw met tortilladeeg loopt langs een bord waarop staat dat je hier ook met bitcoin kunt betalen.

Bitcoin is een wettig betaalmiddel in dit café in El Zonte. Werkneemster Karla Carranza spaart haar bitcoinfooien op.

Kwelgeest uit het verleden: nieuwe valuta

Een belangrijke reden voor het wantrouwen van de Salvadoranen is dat ze eerder met dit bijltje van valutawisseling hebben moeten hakken - en dat is niet goed afgelopen.

In 2001 accepteerde het Salvadoraanse Congres de Monetaire Integratie Wet, waarmee de Amerikaanse dollar het wettelijke betaalmiddel werd naast de oorspronkelijke Salvadoraanse colon die nog in roulatie bleef. Vervolgens werd de colon uit circulatie gehaald, met een enorme prijsstijging als gevolg.

Dat de wet destijds overhaast en zonder publieke instemming werd aangenomen, maakte vele Salvadoranen woest.

Voor velen is de komst van de bitcoin eenzelfde soort frustrerende exercitie. Het Congres in El Salvador besprak de wet zo'n drie uur voordat tot stemming werd overgegaan.

Straatverkoper Jose Martinez uit hartje San Salvador verwoordt het als volgt: "We zijn voorgelogen met de dollar, ze hebben onze colons afgepakt, en nu gaan ze onze dollars ook afpakken."

Voor Martinez en vele anderen is het bizar dat ze een munt moeten vertrouwen die ze kunnen zien noch vasthouden.

[activecampaign form=28]

LEES OOK: Deze 22-jarige werd bitcoinmiljonair met een donatie van zijn oma – nu lanceert hij de Freedom Phone, een smartphone voor conservatieve Amerikanen